Sàn giao dịch tiền điện tử là gì?
Sàn giao dịch tiền điện tử là nơi mua bán, trao đổi các loại tiền điện tử (Crypto) với nhau. Cũng giống như trong những lĩnh vực đầu tư tài chính khác, như là chứng khoán hay Forex. Chúng ta cần tạo 1 tài khoản trên sàn giao dịch và bắt đầu đầu tư, mua bán các mã chứng khoán hay cặp tiền tệ. Trong thị trường tiền điện tử cũng vậy, nhưng có sự khác biệt hơn là trong thị trường này có thêm sự xuất hiện của Sàn giao dịch phi tập trung, bên cạnh sàn giao dịch tập trung giống như trong Chứng khoán hay FX.
Vậy Sàn giao dịch phi tập trung là gì? Sàn giao dịch tập trung là gì? 2 loại sàn này khác nhau như thế nào? Hãy cùng izyCrypto tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.
Sàn giao dịch tập trung (CEX)
Sàn giao dịch tập trung CEX (Centralized Exchange) là nơi giao dịch, mua bán các đồng Coin giữa những người sở hữu trong thị trường. Sàn giao dịch tập trung thì được một bên thứ 3 quản lý, đó là các chủ thể công ty/tổ chức. Những chủ thể này sẽ tạo ra một nền tảng để kết nối người người dùng lại với nhau cho các nhu cầu MUA và BÁN.
Đối với sàn giao dịch tập trung, người dùng cần tạo 1 tài khoản trên sàn và chuyển tài sản của mình (các đồng Coin) lên các Ví trên sàn để giao dịch. Có thể nói, tài sản của bạn đang được gửi trên sàn cho các mục đích giao dịch.
Các sàn giao dịch Tập trung top thế giới hiện nay: Binance, Coinbase, Kucoin, … Trong đó sàn Binance là sàn top 1 với khối lượng giao dịch chiếm hơn 25% tổng giao dịch trong thị trường Cryptocurrency.
Sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
DEX (Decentralized exchange) hay sàn giao dịch phi tập trung, mà ở sàn này, tất cả các giao dịch diễn ra tự động và trực tiếp giữa những người dùng với nhau (mạng ngang hàng) theo quy trình tự động mà không phụ thuộc vào bên thứ 3 hay bên trung gian trong việc giữ nguồn tiền của bạn.
Để giao dịch trên các sàn DEX, bạn chỉ cần lưu trữ các đồng Coin của mình trên các Ví phần mềm (Software Wallets), sau đó kết nối ví đến các sàn và thực hiện các giao dịch mua bán. Sau khi thực hiện giao dịch xong, tài sản sẽ chuyển về ví của bạn. Bạn chỉ cần ngắt kết nối với sàn là hoàn thành.
Mỗi mạng lưới nền tảng khác nhau sẽ có những sàn giao dịch riêng cho nền tảng đó. Ví dụ như Pancake Swap chỉ hoạt động trên mạng lưới BSC (Binance Smart Chain); Uniswap thì hoạt động trên nền tảng ERC20. Hiện nay cũng có một số sàn hoạt động trên đa nền tảng, nhưng cũng chưa được tối ưu.
Các sàn giao dịch phi tập trung top hiện nay: Uniswap, PancakeSwap, 1inch, Sushiswap, MDEX, …
Sự khác nhau giữa sàn giao dịch phi tập trung (DEX) và Sàn giao dịch tập trung (CEX)
Bảng so sánh bên dưới giữa sàn giao dịch tập trung và Phi tập trung sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về 2 loại sàn này. Nhưng có thể thấy điểm khác nhau cơ bản nhất là từ cái tên của nó, tập trung là tài sản sẽ được tập trung lại cho 1 bên thứ 3. Phi tập trung thì tài sản luôn ở ví cá nhân của mỗi người.
| SÀN TẬP TRUNG (CEX) | SÀN PHI TẬP TRUNG (DEX) | |
| Lưu trữ | Các đồng Coin/Token lưu trên các Ví của sàn. | Đồng Coin/Token lưu trữ trên Ví phần mềm (Software Wallet) của bạn. |
| Quyền kiểm soát tài sản (theo góc độ kỹ thuật) | Khi lưu trữ các đồng Coin trên sàn, bạn mất quyền kiểm soát khoản tiền đó. Không phải theo khía cạnh tính khả dụng, vì bạn vẫn có thể giao dịch hay rút tiền, nhưng từ khía cạnh kỹ thuật: bạn không thể giao dịch khoản tiền đó trên blockchain. | Bạn tự quản lý tài sản của mình trên các Ví cá nhân, có chìa khóa riêng. Các giao dịch sẽ do bạn tự quyền quyết định và thực hiện trên các chuỗi khối (Blockchain) của nền tảng đó. |
| Giao dịch | Khi bạn giao dịch, các giao dịch không diễn ra trên chuỗi, thay vào đó, sàn giao dịch sẽ phân phối số dư đến người dùng trong cơ sở dữ liệu của sàn. | Giao dịch của bạn không phụ thuộc vào bên thứ 3. Các giao dịch này được thực hiện trên chuỗi khối giữa 2 người MUA và BÁN. |
| Bảo mật | Các hình thức bảo mật do sàn tạo ra: User/Passowrd, SMS, Auth, Email, … | Là chuỗi khóa riêng bảo mật trên các ví của bạn |
| Rủi ro | Hacker xâm nhập tài khoản, sàn bị sập, sàn khóa tài khoản, … | Quên hoặc mất chuỗi khóa. Có khả năng kết nối nhầm đến các nền tảng Dapp scam, dẫn đến mất tài sản. |
| Tính năng chuyên sâu | Được hỗ trợ tốt hơn như: Đặt lệnh chờ, Cắt lỗ, … | Chỉ hỗ trợ giao dịch cơ bản là Mua và Bán, các chức năng khác còn hạn chế |
| Nền tảng blockchain | Phần lớn các sàn hỗ trợ đa nền tảng Blockchain | Mỗi sàn thường sẽ chạy trên 1 nền tảng riêng biệt, là Ethereum hoặc Binance Smart Chain (BSC) hoặc TRON |
Top các sàn giao dịch tiền điện tử hiện nay
Để tìm hiểu các sàn giao dịch tiền điện tử uy tín, chúng ta có thể vào trang Coinmarketcap để xem thông tin về các sàn uy tín. Từ sàn tập trung hay sàn phi tập trung đều có những thông số để đánh giá và xếp hạng trên Coinmarketcap. Bên dưới là thông tin một số sàn giao dịch tập trung và phi tập trung uy tín hiện nay.
Top các sàn giao dịch tập trung uy tín
Theo Bảng xếp hạng trên Coinmarketcap thì top 1 sàn giao dịch tập trung vẫn đang là Binance. Với khối lượng giao dịch chiếm 20% tổng khối lượng giao dịch của thị trường (gần 6 tỷ USD trong 24h – 07/2023), Binance vẫn là sàn giao dịch tập trung được nhiều người lựa chọn.
Xem thêm bài viết: Hướng dẫn cách tạo tài khoản trên sàn Binance
Ngoài ra còn nhiều sàn cũng được đánh giá cao trong nhiều năm qua bao gồm: Coinbase, Kucoin, OKEX, Kraken, …
Top các sàn giao dịch phi tập trung uy tín
Đối với các sàn Giao dịch phi tập trung, mỗi hệ sinh thái Blockchain nền tảng khác nhau sẽ có những sàn khác nhau. Vì mỗi sàn giao dịch phi tập trung được xem như là một Dapp (Decentralized Finance) và được chạy trên một Blockchain nền tảng riêng của nó.
Theo Coinmarketcap thì các sàn giao dịch top hiện nay có thể kể đến cho từng mạng lưới như là:
- Ethereum: dYdX, Uniswap, …
- BSC (Binance Smart Chain): PancakeSwap
- Polygon: Kine Protocol
- Một số sàn phi tập trung chạy trên đa nền tảng (Multi-chain, nhưng chỉ ở dạng riêng biệt, chưa có multi-chain bridge): Balancer, Apex Protocol,…
Bên trên là những thông tin chia sẻ về Sàn giao dịch tiền điện tử, và 2 loại là: sàn giao dịch tập trung và sàn giao dịch phi tập trung. Hiểu về cách thức hoạt động của những loại sàn này, chúng ta sẽ biết cách giao dịch trao đổi mua bán các đồng tiền điện tử.
